دیاکسید تیتانیوم (به انگلیسی: Titanium dioxide) همچنین به عنوان تیتانیوم(۴) اکسید یا تیتانیا شناخته شده، پدیداریِ طبیعی اکسیدتیتانیوم است با فرمول شیمیایی TiO2. هنگامی که به عنوان رنگدانه استفاده میشود، به نامهای تیتانیوم سفید، رنگدانه سفید۶ (PW6)، یا CI 77891 خوانده میشود. بهطور کلی منبع آن از ایلمنیت، روتیل و آناتاز تأمین میشود. کاربردهای وسیعی از جمله رنگ کرمهای ضدآفتاب و رنگهای خوراکی دارد. هنگامی که به عنوان رنگ غذا استفاده میشود، عدد ئی آن ۱۷۱ است. تولید جهانی در سال ۲۰۱۴ حدود ۷٫۵ میلیون تن بود و این مقدار در حال افزایش است.
ویژگی ها و خواص فیزیکی و شیمیایی تیتانیوم دی اکسید به صورت زیر معرفی می شوند:
نام آیوپاک: تیتانیومدیاکسید
نام های متداول: تیتانیا – روتایل – آناتاز
فرمول مولکولی: Tio2
خطر: تحریک کننده پوست – چشم ها – مجاری تنفسی
حلالیت در آب:
جرم مولی: 86/79 گرم بر مول
دانسیته: 23/4 گرم بر سانتی متر مکعب در حالت روتایل
نقطه جوش: 2972 درجه سانتی گراد
نقطه ذوب: 1843 درجه سانتی گراد
کاربرد تیتانیوم دی اکسید
همانطور که در قسمت فوق به آن اشاره شد، ترکیب شیمیایی تیتانیا یکی از پرکاربردترین رنگدانه های معدنی در صنایع است. مهمترین مصرف کنندگان این نمک معدنی، صنایع تولید رنگ و پوشش، صنایع کاغذ سازی و تولید پلاستیک هستند. این صنایع بیشتر از ۸۰ درصد از تیتان تولید شده در جهان را مصرف می کنند.
8 درصد از تیتانیا جهان در صنایع تولید الیاف، رنگدانه های صنعت لاستیک، محصولات آرایشی و تولید مواد غذایی مورد استفاده قرار می گیرد. سایر موارد کاربرد دی اکسید تیتانیوم در صنایع سرامیک و شیشه سازی، تهیه کاتالیزورها، ساخت انواع رساناهای جریان برق و سنتز حد واسط شیمیایی، عنوان شده است. این ترکیب معدنی در حالت طبیعی به شکل پودر جامد سفید رنگ می باشد.